NSƯT Trịnh Mai Nguyên chia sẻ về “kho báu” của đời mình

Khác với những vai diễn phản diện và có phần… đáng ghét trên phim ảnh, ở ngoài đời, Trịnh Mai Nguyên giản dị, dễ gần và rất hay cười. Đó là do anh biết hài lòng với những gì mình có và biết cách sống sao cho thoải mái nhất. Cái lý của người nghệ sĩ này thật đơn giản, đi ra cuộc sống với một nụ cười sẽ nhận được nhiều nụ cười. Mà không mỉm cười sao được khi anh đang có trong tay cả hai điều quý giá, mà nhà Phật nói là tu nhân tích đức ngàn đời mới được. Đó là thành đạt cả trong gia đình và sự nghiệp.

Từ “gia sản” là những vai diễn để đời…

Trước khi hóa thân vào các vai diễn, NSƯT Trịnh Mai Nguyên luôn dành nhiều thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về cá tính, nội tâm, đặc điểm… của nhân vật đó. 

Hơn 20 năm làm nghệ thuật, “gia sản” đáng giá nhất của NSƯT Trịnh Mai Nguyên chính là 3 lần vinh dự được đóng vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Nam nghệ sĩ cảm thấy tự hào khi được hóa thân vào hình ảnh người Anh cả của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Nhờ duyên may này mà anh có thêm kiến thức và hiểu rõ hơn chân dung vị Tướng vĩ đại của dân tộc.

Kể về lần thứ nhất được lựa chọn đóng vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp (trong bộ phim Leclerc (Tuyết Đông Dương) của đạo diễn Marco Pico năm 2002), Trịnh Mai Nguyên cho biết, khi ấy, anh đã dành hẳn một tháng để nghiền ngẫm tiểu sử, tư liệu, hình ảnh về Người. Theo nam nghệ sĩ, chỉ khi đắm chìm vào nhân vật thì người diễn viên có thể làm toát ra cái thần của nhân vật ấy. Có lẽ vì thế mà đạo diễn người Pháp đã rất hài lòng về diễn xuất của anh. Những đoạn đạo diễn đã chấp thuận mà bản thân vẫn thấy chưa hài lòng, anh đều xin được diễn lại cho đến khi thật ưng ý mới thôi.

Một năm sau Leclerc, NSND Phạm Thị Thành mời Trịnh Mai Nguyên tham gia vở kịch Cách mạng trong Đêm hội mừng 350 năm Khánh Hòa do bà làm tổng đạo diễn. NSND Phạm Thị Thành cho biết, nếu chọn diễn viên khác thì phải mất thời gian để chỉ dẫn lại, mà thời gian lại quá gấp gáp. Trong khi đó, Trịnh Mai Nguyên đã có sẵn kinh nghiệm đóng vai Đại tướng nên có thể “nhập vai” ngay.

Trịnh Mai Nguyên trong “Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản giao hưởng Điện Biên”.

Khi được nhà văn Nguyễn Quang Vinh “chọn mặt gửi vàng” vào vai vị danh Tướng trong vở kịch “Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản giao hưởng Điện Biên” năm 2010, Trịnh Mai Nguyên đã mở ngày mở đêm chiếc máy ghi âm thu tiếng của Đại tướng để thấm nhuần giọng điệu, âm sắc cũng như thần thái người con kiệt xuất của dân tộc.

“Tướng Giáp là người Quảng Bình, đi rất nhiều nơi và nói tiếng Pháp nên có âm vực, cách nói riêng. Khi tập vở, đạo diễn cũng cho rằng không cần phải nói giọng Quảng Bình của Đại tướng, nhưng tôi lại hoàn toàn không thích thế khi thể hiện một nhân vật lịch sử.

Thời điểm đó, lịch trình tập luyện cho vở diễn dày đặc – sáng, chiều, tối giữa tiết trời nắng nóng, tôi gần như vắt kiệt sức, sút tới 2,5kg. Vì vở diễn được truyền hình trực tiếp nên đòi hỏi người nghệ sĩ phải nhuần nhuyễn từng cử chỉ, hành động, giọng nói… Hơn nữa, cần phải lột tả được sự quyết đoán, tài thao lược của Đại tướng. Rất nhiều khó khăn khi thể hiện vai Tướng Giáp, nhưng giọng nói của Người vẫn là một trong những áp lực lớn nhất với tôi”, nam nghệ sĩ nhớ lại.

Rất may mắn, Trịnh Mai Nguyên cũng nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình từ các đồng nghiệp Quảng Bình. Trong quá trình tập, có từ nào phát âm chưa giống thì anh đều được giúp đỡ chỉnh ngay lại. “Ngoài chất giọng Quảng Bình thì cụ Võ Nguyên Giáp còn là người nói tiếng Pháp rất giỏi, nên có những từ, âm tiết, khi nói khẩu hình phải mở ra. Tôi cũng là người học tiếng Pháp từ nhỏ, “vốn liếng” tiếng Pháp bằng C nên nhanh chóng học được. Không có sự trùng hợp ngẫu nhiên này thì tôi không làm được như vậy”, anh bật mí.

Trịnh Mai Nguyên không thích “đóng đinh” mình trong một kiểu vai. Anh quan niệm, “không đa năng không là nghệ sĩ giỏi”. Mỗi vai diễn lại giúp anh tích lũy thêm nhiều kỹ năng, kinh nghiệm diễn xuất và cả “vốn sống”. Vì vậy, anh không nề hà vai chính hay phụ, vai dài hay vai ngắn, phản diện hay chính diện, ít hay nhiều “đất diễn”… Với anh, không có giới hạn nào trong nghệ thuật, ngay cả tuổi tác cũng không phải là rào cản, trừ khi sức khỏe không cho phép.

Trên sân khấu kịch, Trịnh Mai Nguyên hóa thân và ghi dấu ấn ở nhiều nhân vật khác nhau trong các vở của nhà hát kịch Việt Nam như: Lão hà tiện, Chuyện chàng dũng sĩ, Hamlet, Nghêu Sò Ốc Hến, Kiều, Lâu đài cát, Thế sự, Đám cưới con gái chuột… 

Trong bộ phim truyền hình “Bí mật Eva”, Trịnh Mai Nguyên từng vào vai một người đàn ông gia trưởng, khó chịu đến mức nhiều khán giả cho hay, mỗi lần nhân vật Hưng do anh thủ vai xuất hiện là người xem chỉ muốn “đấm” cho bõ ghét. 

Ở bộ phim “Hương vị tình thân” đang phát sóng trên VTV, với lối diễn xuất tự nhiên, phong thái đĩnh đạc đúng “chuẩn chủ tịch”, Trịnh Mai Nguyên “ghi điểm cộng” trong mắt khán giả khi đảm nhận vai ông Khang, bố của Long (Mạnh Trường) và Huy (Anh Vũ). Đây là người đàn ông giàu có, quyền lực, vô cùng nghiêm khắc và sống có quy tắc, nhưng hết mực hiếu thảo với mẹ, chiều vợ, thương con. 

“Khi nhận lời mời tham gia bộ phim từ NSƯT, đạo diễn Nguyễn Danh Dũng, tôi rất vui, rất háo hức. Khi đọc kịch bản, tôi lại càng vui hơn vì thực sự tôi rất thích và đồng cảm với nhân vật ông Khang. Những câu hỏi lớn của cuộc đời, của đời sống gia đình hiện đại được đặt ra trong mỗi nhân vật, mỗi tuyến gia đình của phim với bao mâu thuẫn vốn có của nó. Đâu mới là chân giá trị của cuộc sống? Điều gì sẽ mang lại cảm giác ấm áp, hạnh phúc và sự thanh thản trong tâm hồn mỗi người?”, Trịnh Mai Nguyên chia sẻ.

Mang đến những câu chuyện nhẹ nhàng, nhân văn về sự gắn kết, chia sẻ trong gia đình, “Hương vị tình thân” hiện đang “hút” khán giả và tạo thành cơn sốt truyền hình. Bộ phim dự kiến lên sóng 120 tập và đến nay mới đi được 1/2 chặng đường. 

Theo anh, cái khó của người diễn viên khi đảm nhiệm các vai diễn “dài hơi” như chủ tịch Khang trong “Hương vị tình thân” đó là: “Đóng phim nhiều tập, nhân vật cứ liên tục xuất hiện, nếu không thành công thì đeo đẳng sợ lắm, có khi chính mình xem cũng thấy ngượng. Ngược lại, khi có được một vai diễn hay như vai ông Khang, nhận được sự đồng cảm và mong đợi để đón xem từng tập phim từ khán giả thì còn gì hạnh phúc hơn. Nhưng cùng với đó cũng là áp lực và sự cố gắng nhiều hơn để không làm người xem thất vọng”.

Đến “kho báu” cất giữ cho riêng mình

Tiếp xúc với Trịnh Mai Nguyên ở ngoài đời, người viết nhận thấy anh có nhiều điểm tương đồng với tính cách của nhân vật Khang do ai thủ vai trong bộ phim “Hương vị tình thân”. Mai Nguyên có hiếu với mẹ, yêu thương vợ con, sống tình cảm với gia đình và hành xử đẹp với mọi người xung quanh.

Từ nhỏ, Trịnh Mai Nguyên đã rất thương mẹ và ý thức được sự hi sinh vì gia đình của mẹ. Khi đang là hiệu phó của một trường cấp II ở Thanh Hóa, mẹ anh đã phải từ bỏ nghề, theo chồng rời quê lên Hà Nội. “Phải là giáo viên thì mới hiểu được tình cảnh của mẹ. Bà bán hàng ở cửa trường Đại học Sư phạm. Ngày ngày nhìn giáo viên đi dạy, nhìn sinh viên lên giảng đường, hẳn bà phải chạnh lòng lắm”, anh Nguyên chia sẻ.

Thời ấy, bố nam nghệ sĩ làm báo, viết văn, nổi tiếng với nhiều bài thơ hay, khắc sâu trong lòng độc giả (nhà thơ Trịnh Thanh Sơn). Có tài, đào hoa, phong nhã nên ông được khá nhiều “bóng hồng” vây quanh. Mẹ Trịnh Mai Nguyên vì thế mà cũng bao phen “lao tâm khổ tứ”. Không ít lần bà chở Mai Nguyên trên chiếc xe đạp cũ, khi thì đứng chờ hàng giờ trước cổng tòa soạn báo Nhân dân, có lúc lại bám theo chồng để kiểm chứng lời đồn. Vì vậy, khi trưởng thành, nam nghệ sĩ quan niệm, nhất định anh sẽ không để “một nửa” của mình phải khổ tâm vì ghen tuông, vì thiếu tin tưởng.

Bà xã của Trịnh Mai Nguyên là người “ngoại đạo”, chị làm kế toán nhưng lại rất thông cảm và ủng hộ công việc nghệ thuật của chồng. Để được vợ hết mực tin tưởng, “bí kíp” của nam diễn viên thật đơn giản: “Đưa cô ấy tham gia các buổi quay phim và biểu diễn của mình để bà xã vừa hiểu biết sâu sắc về nghệ thuật, vừa thêm đồng cảm, thấu hiểu công việc của các nghệ sĩ, lại “quen mặt” anh em đồng nghiệp của chồng”.

Trịnh Mai Nguyên thú nhận rằng, có không ít những cám dỗ trong cuộc sống của người nghệ sĩ nhưng anh may mắn vì trong đời chưa có lúc nào phải “cân não” trước những cám dỗ đó. Theo anh, môi trường làm việc của nghệ sĩ lúc nào cũng gần gũi và có cơ hội tiếp xúc với nhiều cám dỗ hơn những người bình thường khác. Điều quan trọng là phải tỉnh táo và có bản lĩnh để tránh xa hoặc vượt qua nó. Anh đủ nhạy cảm, tỉnh táo để biết mình là ai, đứng ở đâu, đâu mới là điều ý nghĩa nhất với mình. Giản dị và an nhiên trong hành trình của mình, tránh xa những cám dỗ, ồn ào, đồn thổi, đố kỵ, cũng là cách để Trịnh Mai Nguyên giữ cho mình một sự trong sáng, tĩnh lặng cần thiết. 

Thành công trong sự nghiệp và có một gia đình hạnh phúc, nếu có thể xem là bí quyết, thì bí quyết của anh rất đơn giản: Bản thân mỗi thành viên đều tự ý thức cùng nhau chia sẻ, gánh vác công việc gia đình. Khi anh bận công việc thì bà xã của anh và các con chu toàn tất cả mọi việc: “Do tính chất công việc, tôi thường xuyên đi đêm về hôm, có những đợt đi đóng phim dài ngày, vắng nhà đến vài tháng. Thế nhưng cô ấy vẫn vui vẻ, giúp tôi lo toan chuyện nhà cửa, chăm sóc con cái”. Còn nếu vợ bận rộn thì Trịnh Mai Nguyên cũng cố gắng hoàn thiện tất cả mọi việc để vợ không bận tâm, toàn tâm toàn ý cho công việc.

Được biết, con trai lớn của Trịnh Mai Nguyên đang chuẩn bị thi đại học và con gái thứ hai đang học lớp 6. Nam diễn viên luôn hướng các con tới những giá trị cuộc sống, mong muốn các con sống có ích cho cộng đồng, xã hội, chứ không quan trọng việc sau này con phải thành danh hay phải đạt được vị trí này, vị trí kia. Bởi lẽ, làm người cốt giữ được sự tử tế, làm người tốt quan trọng hơn làm người thành đạt. Thành đạt chưa chắc đã hạnh phúc nhưng làm người tử tế chắc chắn sẽ hạnh phúc.

Trên báo chí hay trên Facebook cá nhân, khán giả chỉ thấy Trịnh Mai Nguyên chia sẻ về công việc, về những chuyến đi đây đó, rất hiếm khi anh đăng tải hình ảnh bên vợ con. Điều này được anh lý giải một cách đầy dí dỏm: “Những gì là kho báu của mình thì cất giữ cho riêng mình thôi”.

Sau tất cả những hỉ nộ ái ố của đời sống, Trịnh Mai Nguyên luôn có một mái ấm để trở về. Một nơi chốn bình yên mà những bon chen, ồn ã không chạm tới. Có thể nói, gia đình chính là nền tảng, là động lực luôn kề vai sát cánh, là điều quan trọng nhất giúp Trịnh Mai Nguyên trở nên vững vàng hơn trong sự nghiệp, cho đam mê và khát vọng của mình cũng như vượt qua mọi khó khăn, cám dỗ và đạt được thành công như ngày hôm nay.

Hạnh phúc là một hành trình, là trên đường đi chứ không phải là điểm đến. Hạnh phúc giống như cây hoa luôn cần tưới tắm, chăm bón, có như thế cây mới xanh, hoa mới tươi. Để có được tổ ấm đầy tin yêu, bản thân Trịnh Mai Nguyên đã phải nỗ lực từng ngày để nâng niu và gìn giữ. Cũng như trong sự nghiệp nghệ thuật, từng ngày, từng giờ, anh luôn tận tụy, hết mình, làm với lương tâm và trách nhiệm cao nhất. “Mình cứ đi từng bước một, chậm mà chắc”, anh chia sẻ. Như một giọt nước, cứ thầm lặng và miệt mài chảy, sẽ có lúc ra đến dòng sông, gặp đại dương…